'Thả tù nhân nhưng không đổi lập trường’

Chính quyền Việt Nam có thực lòng muốn cải thiện nhân quyền?

Các nhà quan sát quốc tế tỏ ra dè dặt trước việc chính quyền Hà Nội liên tục thả tù nhân chính trị trong những ngày vừa qua và dự báo điều này không có ý nghĩa nhiều lắm.

Hôm thứ Bảy ngày 12/4, Việt Nam đã gây bất ngờ khi gần như cùng lúc thả các ông Nguyễn Tiến Trung và Vi Đức Hồi – hai người bị kết án tù lần lượt vì tội ‘Hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân’ và ‘Tuyên truyền chống Nhà nước’.

Cho Mỹ thấy?

Mặc dù đây là một động thái được hoan nghênh nhưng dường như nó là một sự tính toán hơn là thể hiện những thay đổi đáng kể trong lập trường của Hà Nội về nhân quyền và bất đồng chính kiến.Từ Đại học thành phố Hong Kong, Tiến sỹ Jonathan London thuộc Khoa nghiên cứu châu Á và Quốc tế nhận định:

Chẳng hạn như ông Cù Huy Hà Vũ là một trong những trường hợp mà Mỹ vận động phóng thích trong khi Hà Nội đang cố gắng xây dựng mối quan hệ với Washington tốt hơn, nhất là trong vấn đề thương mại và an ninh khu vực.

Việc Nguyễn Tiến Trung và Vi Đức Hối được thả là một cách nữa để cho thấy những tiến bộ trong bối cảnh Việt Nam đang nỗ lực thể hiện cho Mỹ và các đối tác khác thấy được những tiến bộ của mình trong bối cảnh các cuộc đàm phán về TPP và chuyến công du có khả năng diễn ra của Tổng thống Mỹ Barack Obama vào năm tới đến Hà Nội.

Mặc dù vậy, những người quan ngại về nhân quyền ở Việt Nam, một mặt họ hoan nghênh động thái này, mặt khác họ vễ tiếp tục kêu gọi Hà Nội thả hàng chục tù nhân chính trị khác và chứng tỏ cho người dân Việt Nam và thế giới thấy rằng giờ đây họ thật sự tuân thủ các nguyên tắc về nhân quyền mà họ cam kết sẽ bảo vệ trước Liên Hiệp Quốc.

"Vẫn còn có hàng trăm tù nhân chính trị nữa vẫn đang mòn mỏi trong nhà tù ở Việt Nam, do đó vẫn còn lâu trước khi chúng ta có thể nói được là Việt Nam đang có những tiến bộ đáng ghi nhận về nhân quyền."

Phil Robertson, giám đốc khu vực châu Á của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền

Nhìn rộng hơn, đây là những bước tiến có ý nghĩa nhưng rất nhỏ và có lẽ là không cho thấy những thay đổi lớn về chính sách.

Còn ông Phil Robertson, giám đốc khu vực châu Á của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền, được hãng tin Mỹ AP dẫn lời nói rằng ngay từ đầu lẽ ra hai ông Nguyễn Tiến Trung và Vi Đức Hối không nên bị bỏ tù.

“Vẫn còn có hàng trăm tù nhân chính trị nữa vẫn đang mòn mỏi trong nhà tù ở Việt Nam, do đó vẫn còn lâu trước khi chúng ta có thể nói được là Việt Nam đang có những tiến bộ đáng ghi nhận về nhân quyền,” ông nói.

Chính quyền của Tổng thống Mỹ Barack Obama đang thương thảo để ký kết TPP, tức Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương, với Việt Nam.

Các nhà lãnh đạo Việt Nam vốn đang lo ngại về nền kinh tế èo uột của đất nước muốn tham gia vào hiệp định này để thúc đẩy xuất khẩu và tạo thêm việc làm.

Các quan chức trong chính quyền Obama từng nói thẳng thừng rằng Hạ viện Mỹ, vốn có quyền bỏ phiếu thông qua hiệp định này, sẽ không phê chuẩn trừ phi Việt Nam có tiến bộ về nhân quyền chẳng hạn như phóng thích tù nhân chính trị.